Mastit nedir?

Mastit; memede kızarıklığa, şişliğe, ağrıya neden olan inflamasyon (iltihaplanma) varlığıdır. Bu iltihaplanmaya enfeksiyon da eşlik edebilir. En sık emziren kadınlarda görülmekle birlikte emzirmeyen kadınlarda ve erkeklerde de görülebilir.

Mastit belirtileri nelerdir?

Mastit belirtileri aniden ortaya çıkabilir. Bu belirtiler:

• Memede şişlik, hassasiyet
• Memeye dokunulduğunda sıcaklık hissi
• Meme dokusunun kalınlaşması, kaşıntı
• Sürekli ya da emzirme esnasında ağrı veya yanma hissi
• Meme cildinde kızarıklık
• Meme ucunda yara
• Bitkin, yorgun olmak
• Ateş olarak sayılabilir.

Mastit neden olur?

Meme; süt üretiminden sorumlu meme bezlerinden ve sütün meme ucuna taşınmasını sağlayan kanallardan oluşur.

Mastit, temel olarak iki sebepten olur.

Birincisi süt yollarının tıkanmasıdır. Emzirme sonrasında, eğer memedeki süt tamamen boşalmadıysa, bulunduğu yerde süt yollarını tıkamaya başlar. Bu takınma inflamasyona ve enfeksiyona neden olur.

İkincisi ise meme ucundaki bir çatlak yoluyla; normal olarak ciltte bulunan ya da bebeğin ağzındaki bakterilerin meme dokusuna girmesidir. Emzirme sonrası memede kalan süt, bakterilerin üremesi için uygun bir alan oluşturur.

İki temel sebep, emziren kadınlarda sıklıkla görülen mastit sebebidir.

Emzirmeyen kadınlarda veya erkeklerde mastit nedenleri şu şekilde sayılabilir:

• Sigara içme: Tütünde bulunan toksinler meme dokusuna zarar verebilir.
• Meme ucuna zarar verebilen piercing ya da egzama gibi durumlar, bakterilerin meme ucundan vücuda girmesini kolaylaştırabilir.
• Meme implantı olan kişilerde mastit görülebilir.
• Bağışıklık sistemini zayıflatan diyabet gibi hastalıklara sahip olmak mastite yatkınlık yaratabilir.
• Meme ucu yakınındaki kılların tıraş edilmesi, koparılması da inflamasyona ve enfeksiyona sebep olabilir.

Mastit için risk faktörleri nelerdir?

• Geçirilmiş mastit hikayesi
• Meme ucunda yara, çatlak bulunması
• Süt akışını kısıtlayacak sıkı sütyen giyilmesi, emniyet kemerinin meme üstüne takılması, ağır eşya taşınması
• Uygunsuz meme bakımı
• Sürekli stres altında olmak
• Yetersiz beslenme
• Sigara içmek mastit gelişimi için risk oluşturan durumlardır.

Mastit komplikasyonları nelerdir?

Mastit tedavisi aksatıldığında veya uygun tedavi uygulanmadığında memede püy birikimi olur. Memede apse meydana gelir. Oluşan absenin genellikle cerrahi olarak boşaltılması gerekir.

Mastit tanısı nasıl koyulur?

Tanıda, hastanın hikayesi büyük önem taşır. Doktor, hastaya; şikayetinin ne olduğunu, şikayetin ne zamandan beri olduğu, şikayeti artıran ve azaltan faktörler gibi çeşitli sorular yöneltir. Fizik muayene ile memedeki değişimler tespit edilir. Emziren kadınlarda anne sütünden kültür yapılarak mastite sebep olan bakteri tespit edilmeye çalışılır.

Nadir görülen bir meme kanseri türü olan inflamatuar meme kanseri de memede şişmeye ve kızarıklığa yol açtığından doktor tarafından, ultrason ve mamografi ile kanser tanısı dışlanmak istenebilir. Mastit tedavisini tamamlamasına rağmen semptomları düzelmeyen hastalarda kanser şüphesini gidermek için biyopsi istenebilir.

Mastit nasıl geçer?

Enfeksiyonu olan hastalara antibiyotik tedavisi verilir. Antibiyotiği reçete edilen gün tamamlanana kadar aksatmadan kullanmak tekrar mastite yakalanmamak açısından önemlidir.

Ağrı kesiciler, mastit tedavisinde ağrının azaltılması için kullanılabilir. Parasetemol ve ibuprofen grubu ağrı kesiciler tedavide kullanılabilecek seçenekler arasındadır.

Mastiti olan hastalar emzirmeye devam etmelidir. Bebeğin sütten kesilmesi, annedeki semptomların daha da kötüleşmesine neden olabilir. Süt akışının düzenli olarak devam etmesi enfeksiyonun temizlenmesine yardım eder.

Anne sütünün bebek için çok faydalı olduğu unutulmamalıdır. Anne sütüyle beslenen bebekler, virüs ve bakterilere karşı daha güçlü bağışıklık sistemine sahip olduğundan enfeksiyona yakalanma ihtimali mama ile beslenen bebeklere göre daha düşüktür. Bu bebekler daha sağlıklı kilo alırlar. İleride diyabete yakalanma riskleri daha azdır. Bebeklerin ihtiyaç duyduğu nütrientlerin oranı, büyüme sürecinde değişiklik gösterir. Anne sütü bu değişimi doğal yollarla karşılar. Bebeğin ihtiyacı değiştikçe anne sütü de bunu karşılayacak şekilde içeriğini değiştirir. Hazır mama ile beslenen bebeklerde bu değişim mamayı hazırlayan kişi tarafından yapılmalıdır.

Emziren kadınlar; doğum sonrası iyileşme sürecini daha hızlı atlatır, doğum kilolarını daha kolay verir. Emziren kadınlarda doğum sonrası depresyon riski azalmıştır. Emzirmenin meme ve yumurtalık kanseri açısından koruyucu olduğu bilinmektedir.

Anne sütüyle beslenmenin hem bebek hem de anne için pek çok olumlu yönleri vardır. Bu yüzden bebek en az 6 ay boyunca sadece anne sütüyle beslenmelidir.

Emzirme tekniklerinde yapılacak bazı değişimler hem mastit tedavisinde hem de yeniden mastit oluşumunu engellemede olumlu etkiler gösterir:

• Emzirme öncesi memenin sütle aşırı dolmasını önlenmelidir.
• Emzirme arası süreyi kısa tutarak sütün birikmesini engellenebilir.
• Emzirme esnasında bebeğin meme ucunu ağzına düzgün aldığından emin olmak, mastitte memede şişkinlik olacağından bebeğin meme başını bulması zor olabilir. Bu gibi durumlarda emzirme öncesi meme ucunun sıkılarak az miktarda sütün dışarı çıkmasını sağlamak fayda sağlayabilir.
• Memenin yukarısından meme ucuna doğru masaj yapılması, emzirme esnasında süt akışını kolaylaştıracağından mastit gelişimini önlemede olumlu etki gösterebilir.
• Emzirme sonrasında memenin tamamen boşalmış olduğundan emin olunmalıdır. Sütünü tamamen boşaltmakta zorlanan anneler, emzirme öncesi memeye hafif sıcak uygulayarak sütün akışını kolaylaştırabilir.
• Emzirme sırasında ilk olarak mastitli memeden emzirilmesi daha iyi olur. Bebek daha aç olacağından memeyi daha güçlü emer. Sütün boşaltılması daha kolay olur.
• Bebeği sürekli aynı pozisyonda emzirmek yerine değişik şekillerde emzirmek de önemlidir.

Mastiti olan kadınlar; evde dinlenmeli, emzirme aralarında memeye soğuk uygulamalı, destekleyici sütyen takmalıdır.