Göz kızarıklığı nedir?

Sağlıklı kişilerde göz; temelde üç ana tabakadan meydana gelir. Bu tabakalar dıştan içe doğru; gözün beyaz kısmını oluşturan sklera, göze ait kan damarlarının yer aldığı üvea ve görmeden sorumlu, en içte yer alan retina tabakalarıdır. Göze ait çeşitli özelliklerdeki dokular bu tabakalarla ilişkili olarak göz içine yerleşmiş durumdadır.

Gözün tabakalarının dışında göz; çevresinde yer alan dokularla bir bütünlük ve uyum içinde hareket eder. Bu birliktelikten hareketle göz çevresinde yer alan dokuları ilgilendiren rahatsızlıklar gözü de etkileyebilir. Bu anlamda göz kapağı, göz kapağının iç kısmını oluşturan konjonktiva, kirpikler ve gözyaşı bezi ile gözyaşı kanalları gözün ilgili kısımlarını oluşturur.

Göz kızarıklığı şikayeti; göz ile göz kapağı arasında yer alan boşluğu döşeyen konjonktiva ile gözün beyaz kısmını oluşturan skleradaki damarlanma artışı ve kızarıklık ile tanınır. Bu doğrultuda gözde kızarıklık şikayeti göz dışı etmenlere bağlı gelişebileceği gibi; doğrudan göz dokularını hedef alan çeşitli hastalıkların seyrinde de ortaya çıkabilir.

Göz kızarıklığı neden olur?

Gözde kızarıklık şikayetinin temelinde göz ve çevresindeki damar yapılarının iltihaplanması yer alır. Bu bakımdan aşağıdaki durumlar benzer mekanizma üzerinden göz kızarıklığı şikayeti ile sonuçlanabilir:

• Gözde tahriş: Kuru hava, güneşe doğrudan bakmak, toz, alerjik etkenler veya kontakt lenslerin uzun süre çıkarılmadan kullanılması gibi göz dokularında tahrişe neden olan etkenler göz damarlarında iltihaplanmayla birlikte genişlemeye ve göz kızarıklığına yol açabilir.
• Göz enfeksiyonları: Göz dokuları ve çevresinde gelişen virüs, bunun yanı sıra bakteri enfeksiyonları gözde kızarıklığa en çok neden olan etkenlerin başında gelir. Bu bakımdan her türlü kornea, konjonktivit veya kirpik gibi göz çevresindeki dokuları etkileyen enfeksiyonlarda göz kızarıklığı ile karşılaşılabilir.
• Travma: Göze gelen fiziksel travmalar damarlarda zedelenmeyle birlikte kanamaya neden olabileceği gibi; gözdeki iyileşme sürecine bağlı olarak genişlediğinden gözde kızarıklık ile de ortaya çıkabilir.
• Glokom: Göz tansiyonu olarak da bilinen glokom hastalığı; göz içi yapılarında bası ile beraber hasara yol açtığından, göz kızarıklığına neden olabilir.
• Konjonktivit: Göz küresinin dışında yer alan mukoza dokusu konjonktiva; hem enfeksiyon etkenleri nedeniyle, hem alerjik reaksiyonlarla, hem de çeşitli sağlık sorunlarının gelişim sürecinde iltihaplanarak gözde kızarıklığa yol açabilir.
• Üveit: Göz damarlarının yer aldığı göz tabakası olan üveanın; çeşitli sağlık sorunları nedeniyle iltihaplanmasına üveit adı verilir. Üveit ciddi göz kızarıklığı ile beraber ağrı şikayeti ile ortaya çıkan, önemli bir göz hastalığıdır.
• Keratit: Gözün ön kısmında yer alan ve ışığın ilk kırılmaya uğradığı saydam kornea tabakasının iltihaplanmasına keratit adı verilir. Keratit enfeksiyon sonucu ortaya çıkabileceği gibi, fiziksel travmalar sonrası veya alerjik olarak da gelişebilir. Keratit de önemli göz kızarıklığı nedenleri arasındadır.
• Sklerit: Gözün en dış tabakası skleranın enfeksiyon, alerji, travma gibi etkenler sonucu iltihaplanmasına sklerit adı verilir. Sklerit sonucu gözün beyaz kısmı ciddi kızarıklığa uğrayabilir.
• Kanama bozuklukları: Vücuttaki dokularda çeşitli düzeylerde kanama ile sonuçlanan sağlık problemleri nedeniyle; göz dokularında da doku içi kanamalar neticesinde göz kızarıklığı görülebilir. Yine öksürük, hapşırma gibi vücutta ciddi basınç artışlarına bağlı göz damarlarının zedelenmesi sonucu konjonktiva veya sklera içinde kanama ile karşılaşılabilir.
• Bazı romatolojik hastalıklar: Eklem romatizması gibi çeşitli romatolojik hastalıkların seyrinde gözün etkilenmesine bağlı gözde kızarıklık şikayeti gelişebilir.

Göz kızarıklığına hangi belirtiler eşlik edebilir?

Gözde kızarıklık şikayeti hastalarda tek başına ortaya çıkabileceği gibi; sıklıkla çeşitli göz problemlerine eşlik eder. Bu bakımdan aşağıdaki semptomlar göz kızarıklığı ile birlikte bazı hastalıklara işaret etmesi bakımından görülebilir:

• Göz ağrısı veya gözde batma, yanma hissi
• Gözde sulanma
• Göz hareketlerinde kısıtlılık
• Görme kaybı veya görme alanında azalma
• Bulanık görme
• Işığa karşı hassasiyet
• Baş ağrısı
• Ateş
• Bulantı-kusma

Bu belirtilerin yanında gözde kızarıklık şikayeti ile alakalı aşağıdaki durumların gelişmesi halinde, vakit kaybetmeden uzman bir hekim tarafından değerlendirilmek üzere en yakın sağlık kuruluşuna başvurulması oldukça önemlidir.

• Göz kızarıklığın 1 haftadan uzun sürmesi
• Görme kaybı veya görme alanında kısıtlılık yaşanması
• Gözde ağrı şikayetinin varlığı
• Işığa hassasiyet varlığı
• Fiziksel travma öyküsü
• Tek göz veya her ikisinde iltihaplı akıntı varlığı
• Kumadin veya heparin gibi kan sulandırıcı ilaç kullanımı

Göz kızarıklığı nasıl geçer?

Toplumda konuyla ilgili en çok merak edilen soruların başında “Göz kızarıklığına ne iyi gelir?” sorusu gelir. Göz kızarıklığının tedavi edilebilmesi öncelikle altta yatan hastalığın doğru bir şekilde tespit edilebilmesine bağlıdır. Bu bakımdan uzman bir hekim tarafından hastadan ayrıntılı hastalık öyküsünün alınması ve detaylı fizik muayene yapılması, rahatsızlığın değerlendirilmesi adına çok önemlidir. Hekim gerekli gördüğü takdirde ek görüntüleme ve laboratuvar tetkiklerine başvurulabilir. Tüm bu incelemeler sonucunda elde edilen veriler ışığında, altta yatan hastalığın tanısı konulur ve uygun tedavi planlanır.